Craqueleren

Je kent ze wel; van die oude schilderijen waar je de ouderdom bijna vanaf ruikt. Het aanzicht is wat dof, en het bovenste vernislaagje vertoont wat kleine, hoekige barstjes…

Die barstjes zijn zichtbaar geworden door het vuil dat zich er in de loop der tijd in heeft opgehoopt. Craquelé noemen we dat. Niet dat dit het schilderij minder mooi maakt; het geeft het iets authentieks, iets eigens. En omdat we tegenwoordig het oude omarmen, brengen we dat craquelé ook aan op nieuwere potten en meubelen. 

Wat is craquelé?

Craquelé of craquelure is het ontstaan van fijne barstjes in een deklaag, zoals een grondlaag, een verflaag, een laklaag of een glazuurlaag. Er zijn allerlei verschillende craquelé effecten, van subtiel tot grof. Je kent bijvoorbeeld de potten van Brynx wel. Daarbij is het craquelé bewust aangebracht in de bovenste geglazuurde deklaag. Je kunt datzelfde effect op je meubelen bereiken met verschillende speciale verftechnieken. 

Craquelé op accessoires

De meeste craquelé bestaat uit verschillende lagen. Zo heb je bijvoorbeeld een craqueleersysteem op basis van twee laksoorten; het zogenaamde twee-pots-systeem. Hierbij werk je altijd met twee producten; het ene product vormt de basislaag en het andere product de toplaag. Beide producten hebben verschillende droogtijden, waardoor ze op elkaar inwerken. Hierdoor ontstaan er barstjes in de toplaag. Deze barstjes worden goed zichtbaar als ze worden geaccentueerd met olieverf of patina. Deze techniek zorgt voor een fijne craquelélaag. De twee-pots-techniek wordt vaak gebruikt bij de bewerking van schilderijen en keramiek. Je kunt deze craquelétechniek overigens ook goed gebruiken bij kleinere accessoires, zoals een doos of een oude pot. 

Gebladderde verf op meubelen

Om een oude gebladderde verflaag te imiteren, gebruik je weer een andere verftechniek. Hierbij krijg je geen kleine en fijne barstjes, zoals bij de twee-pots-techniek, maar een wat grovere gebarsten laag. Je kunt dit vergelijken met een oude, gebladderde verflaag. 

Om het effect van zo’n verflaag te bereiken, werk je met een zogenaamd transparant craquelé medium. Dit vloeibare medium van het merk Polyvine of JustPaint is speciaal ontworpen voor deze techniek. Je brengt het medium eenvoudig aan als tussenlaag tussen twee verflagen op waterbasis. De eerste verflaag wordt de basiskleur: de kleur van de barsten. De tweede verflaag is de hoofdkleur. Wil je dus het effect bereiken van een grijze verflaag met witte barstjes, dan begin je met een basislaag van witte verf. De eerste verflaag die je opbrengt, wordt de kleur van de barsten.

Test de techniek

Het mooiste effect van zo’n gebladderde verflaag bereik je met twee lagen krijtverf over elkaar. De warme, matte uitstraling, geeft het craquelé een extra oude touch. Voordat je begint aan het verven van je meubelen, kun je de techniek beter eerst even testen. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een oud dienblad. Als afwerking kun je dan kiezen tussen een hoogglansvernis (een perfecte vlekkenbeschermer), een patina (voor een vuil en versleten uiterlijk) of een antiek- of terpentijnwas (voor een wat donkerder antiek uiterlijk). Deze afwerkingen hebben allemaal hun eigen effect. 

Ben je tevreden over het effect? Dan kun je met een gerust hart beginnen aan je kastje of stoel. Heel veel succes!